Uçuk, Herpes Simplex virüsün (HSV) neden olduğu ömür boyu devam eden viral bir enfeksiyondur. HSV’nin uçuğa neden olan 2 çeşidi vardır. HSV tip 1 dudak bölgesindeki uçuktan sorumluyken HSV tip 2 genital bölgeden sorumludur. Ama uçuk çıkan bölgeler yalnızca bunlarla sınırlı değildir. Aynı zamanda burun, kulaklar, konjuktiva ve korneada da uçuk gözlenebilmektedir.
Herpes virüs bulaşıcıdır ve temas ile yayılır. Virüsün cilde bulaşıp çoğaldığı aşamaya birincil enfeksiyon denir. Bu aşamada ateş ya da ağızda yara gibi belirtiler görülebilir. Belirtiler görülmezse de asemptomatik enfeksiyon olarak adlandırılır.
Virüs bir kere bulaştıktan sonra vücuttan yok olmaz. Geçse bile sinir gangliyonlarına yerleşir ve sessiz bir döneme geçer. Buna da pasif dönem denilir.
Eğer bağışıklık sistemi tekrardan zayıflarsa, darbe alırsa, çeşitli hormonal bozukluklar görülürse ve hatta stres yorgunluk nedeniyle bile virüs tekrar aktif hale gelebilir, yeniden yaralar oluşturabilir. Bu dönem de nüks olarak adlandırılır.
Uçuk virüsünün bulaşmasını engellemek için teması minimuma indirmek gerekir. Özellikle bebeklere virüs bulaştırmamaya ekstra özen gösterilmelidir. Çünkü bağışıklık sistemleri henüz yeterli değildir. Hamilelik döneminde geçirilen virüs bile bebeğe bulaşma ihtimali taşır ve hatta ölümle de sonuçlanabilir. Bunun için uçuk belirtileri görüldüğü anda doktora görünmek faydalı olacaktır.
- Belirtileri nelerdir?
Çoğu hastada kabarcıklar oluşmadan birkaç saat önce kaşınma, yanma, ağrı ve karıncalanma gibi belirtiler görülebilir. Daha sonra şiş bir taban üzerinde su dolu kabarcıkların (vezikül) oluştuğu görülür. Kabarcıklar kümeler halinde bir anda ortaya çıkar ve patlayıp bir yaraya dönüşür.
- Tanısı nasıl konulur?
Hekimin uçuğu görmesi tanı için yeterli olacaktır. Ancak tanıyı netleştirmek için Tzank testi yapabilir ve kanda antikor testleri gibi tetkikler uygulayabiliriz.
- Tedavisi nedir?
Uçuğun tedavisi bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve güneşten korunma gibi virüsü tetikleyen faktörlerin ortadan kaldırılması ya da ilaç kullanımı ile yapılır. Ama ne olursa olsun herpes virüsün ortadan tamamen kaldırılamayacağı unutulmamalıdır. Yalnızca enfeksiyonu kontrol altına alır.
Uçuk tedavisi için kullanılan antiviral ilaçlar oral alınan, enjekte edilen ve lokal olarak uygulanan çeşitli formlardadır. Bunlar kombine bir şekilde de kullanılabilir. Uçuk doğal olarak kendi kendine de geçebilir ancak kullanılan antiviral ilaçlar iyileşme süresinin azalmasını sağlar.
Kullanılan ortak antiviral ilaçlar Asiklovir, Famsiklovir ve Valasiklovirdir. Bu ilaçlar çoğunlukla krem formundadır. Kullanıldığında iyileşmeyi hızlandıran bu ilaçlar aynı zamanda ağrıyı da hafifletir. Bu ilaçlara ek olarak soğuk kompress uygulamak da faydalı olacaktır. Bağışıklığın yükselmesini sağlayan probiyotikler, E ve C vitamininden zengin yiyecekler, çinko ve aleo vera da bu süreçte faydası dokunacak diğer ürünlerdir. Bu sayede 1-3 hafta içinde iyileşmesi sağlanır.
Ama asıl önemli olan hiç herpes virüs ile temasa geçmeden kendimizi korumaktan geçer. Yiyeceklerimizi, içeceklerimizi, tıraş bıçağı, dudak kremi ve havlu gibi kişisel eşyalarımızı paylaşmamalıyız. Uçuğa ellerimizi sürmemeliyiz ve ilaç uyguladıktan sonra ellerimizi mutlaka yıkamalıyız.
