Hareketli Protezler

Ağızda görülen diş eksikliklerinde, sabir protetik tedavi(kaplama) için yeteri kadar diş desteği alınamadığı zaman çiğneme fonksiyonu, estetik görünümünü ve fonasyonu (konuşmayı) koruyan protez şeklidir. Halk arasında takıp çıkarmalı protez olarak bilinir.

Tamamen dişsiz çenelerde, uzun dişsiz bölgelerde, implant yapılamayacak kadar kemik kaybının olduğu dişsiz alanlarda, diş desteğinin olduğu fakat, dişlerin destek dokularında harabiyet olduğu zaman, bazen de implant destek alacak şekilde hareketli protez tercih edilir.

Gerekli provalar yapılarak yaklaşık 5-6 günlük bir sürede hazırlanır.

Dişlerden ya da implantlardan destek alan hareketli protezler konforlu bir tedavi seçeneği olmakla beraber total ya da tam damak denilen tamamen dişsiz çenelerde uygulanan protezler konfor ve alışma anlamında başta bir miktar rahatsızlık yaratabilir. Bu yüzden implantlardan destek alma durumu varsa implant destekli hareketli protez yapımı tercih edilmelidir. Yine de kemik kaybının çok olmadığı çenelerde de kaybolan fonksiyonları kazandırdığı için, implanttan destek almayan tam protezler iyi bir çözümdür.

Dişlerden destek alan hareketli bölümü protezler iki grupta değerlendirilir. Bunlar klasik bölümlü protezler ve hassas bağlantılı protezlerdir. Klasik bölümlü protezler dişlerin dışından destek alan kollara sahiptir. Bunlar genelde metal olduğu için iyi birer tutuculuk sağlasa da özellikle ön bölgelerde gözüktüğü için, estetik olarak bir problem yaratır. Hassas bağlantılı protezlerde ise, diş ile hareketi protezin bağlantı noktaları protezin iç kısmında olduğu için, protez takıldığında hiç bir metal kısım görünmez bu sayede de daha estetik bir görünüm sağlanabilir. Ayrıca bağlantının boyu daha uzun olduğu için, protez daha stabil olur. Bu sebeple de bu protezler daha rahat kullanılır.

Hareketli protezlerin kullanım süresi rutin kontrolleri yapılırsa ortalama 7 ila 10 senedir. Kişilerin, hiç bir sorunu olmasa da bu süre sonunda değiştirilmesi tavsiye edilir. Bunun da sebebi protezin yapımında kullanılan materyallerin yıpranması ve üzerinde bakteri birikimine sebep olma ihtimalidir.

Bu en çok duyduğumuz sorulardan biridir. Öncelikle yapılan hareketli protezler uzun yıllar geçse de ağız ortamında şekli ve form değiştirmezler ya da söylendiği gibi bollaşmazlar. Genelde görülen protezlerin destek aldığı çene kemiklerinde kayıp olmasına bağlı olarak protezin uyumu bozulduğu için stabilitesini kaybetmesi durumudur. Bu durumda yapılması gereken eğer uyumsuzluk sınırlı ise besleme denilen teknik ile protezi oluşan yeni ağız durumuna uyumlu hale getirmektir.

Eğer çeneye uygun bir protez hazırlanmış ise ve karşı çene ilişkisi iyi ise halihazırda kullanılan protez implantlara uyumlu hale getirilebilir.

Hareketli protezlerin bakımı son derece önemli olsa da çok zor bir iş değildir. Düzenli olarak dişlerimizi fırçalamamız gerektiği gibi hareketli protezlerimizi de dişimiz gibi bütün yüzeylerini diş fırçası ile fırçalamamız yeterli olacaktır. Hareketli protezleri kullanırken en çok dikkat edeceğimiz nokta yatarken protezimizi çıkarmamız gerektiğidir. Protez çıkarılmadığı taktirde kendi dokularımızda bakteriler yüzünden kayıp hızlı bir şekilde olur dokuların sağlığı bozulur buna bağlı olarak protezin uyumu bozulur.

Sadece hareketli protezlerde değil ağız içine uygulanan ve bir çok dişi kapsayan bütün protetik tedavilerde alışmak için belli bir süre geçmesi gerekir. Bu süre tedirgin edecek kadar uzun değildir elbette. Kişiden kişiye bu süre değişmekle beraber yaklaşık bir haftalık sürede kişiler rahatlıkla kullanmaya başlayabilir.

Neredeyse her lisanda sesler ve heceler dilin damağa ve dişlere teması ile çıkar. Bu noktada diş yüzeylerinin değişimi konuşmayı (fonasyonu) başta etkileyebileceği gibi bir kaç günlük kısa bir kullanım ile kişinin konuşması normale döner.